Aftellen tot Kerstmis
Na het hoogfeest van Christus Koning van het Heelal, de laatste zondag van november, is het nieuwe kerkelijk jaar begonnen. In 2022-2023 is dat jaar A, waarin de evangelist Matteüs centraal staat. Daarmee is de Adventstijd begonnen, de vier weken voor Kerstmis.
In deze tijd bereiden we ons voor op het hoogfeest van Kerstmis, de geboorte van Jezus Christus, Zoon van God.
Advent komt van het woord adventus (Latijn voor komst). Wij leven naar God toe en God komt naar ons toe. Advent is dus een periode van verwachting: hopen op de komst van Jezus Messias. Hoop, liefde, vreugde en vrede staan centraal.
Vroeger stonden in de kerkdiensten de vier historische gebeurtenissen centraal die plaatsvonden vóór de geboorte van Christus en die beschreven zijn in Lucas 1, namelijk de boodschap aan Zacharias en aan Maria, het bezoek van Maria aan Elizabeth, de geboorte van Johannes de Doper en de menswording van het Woord in Maria.
De Advent bestaat uit vier zondagen. Drie zondagen hebben de liturgische kleur paars, de kleur van inkeer. De derde zondag schijnt het licht van Kerstmis er al een beetje doorheen en wordt de liturgische kleur roze.
De eerste Advent heet Zondag Levavi, naar de beginwoorden van het Gregoriaans introïtusgezang Ad te levavi (Tot U heb ik opgeheven), dat gebaseerd is op Psalm 25:1-4, waarin we denken aan de verwachting van de terugkomst van de Messias. Lees hier meer over de betekenis: Ad te Levavi.
Tot U heb ik mijn ziel opgeheven;
mijn God, op U vertrouw ik,
ik zal niet beschaamd worden.
Laten mijn vijanden mij niet bespotten,
want al wie U verwacht,
zal niet worden teleurgesteld.
Wijs mij, Heer Uw wegen
en leer mij Uw paden kennen.
De tweede Advent heet Zondag Populus Sion, naar de beginwoorden van het Gregoriaans introïtusgezang Populus Sion (Volk van Sion), dat gebaseerd is op Jesaja 30:19, 30:30 en Psalm 80:2, waarin we de verwachting uitdrukken dat de Heer zal komen om alle naties te redden. Lees hier meer over de betekenis: Populus Sion.
Volk van Sion, ziet! De Heer zal komen om alle naties te redden:
en de Heer zal u de heerlijkheid van zijn stem laten horen,
tot vreugde uwer harten.
O, koning van Israël, verhoor ons, Gij die Jozef leidt gelijk een schaap.
De derde Advent heet Zondag Gaudete, naar de beginwoorden van het Gregoriaans introïtusgezang Gaudete (Verheugt U), dat gebaseerd is op de Brief van Paulus aan de Filippenzen 4:4, waarin we worden opgeroepen tot vreugde. De liturgische kleur is nu roze (het wit van het licht van Kerstmis schijnt al door het paars van de advent). Lees hier meer over de betekenis: Gaudete.
Verheugt u altijd in de Heer, ik herhaal
het, verheugt u!
Dat uw bescheidenheid aan alle
mensen bekend worde,
want de Heer is nabij.
Weest om niets bekommerd, maar laat
al uw verlangens aan God kennen door het gebed.
De vierde Advent heet Zondag Rorate, naar de beginwoorden van het lied Rorate Caeli (Dauwt hemelen), dat gebaseerd is op Jesaja 45:8 en waarin ons verlangen naar de komst van de Messias wordt uitgesproken. De liturgische kleur is nu weer paars. Er is ook een Adventslied dat begint met Rorate Caeli en dit als refrein heeft. Lees hier meer over de betekenissen: Rorate Caeli.
Dauwt hemelen uit den hoge en mogen de wolken de rechtvaardige regenen;
moge de aarde zich openen en de Verlosser uitspruiten.
Lees hier de bezinning van paus Franciscus van 2021: ‘Wat kunnen wij met Kerstmis voor anderen betekenen?’ (die van 2022 is nog niet bekend).
De Kersttijd is de tijd na Advent: deze begint de avond voor Kerstmis en eindigt de avond van de eerste zondag na 6 januari.
Tot 1 januari vieren we als eerste periode het Kerstoctaaf, de achtdaagse periode vanaf Kerstavond. Nu is de liturgische kleur wit. We vieren de geboorte van Jezus, de menswording van God. Een belangrijk feest dat daarom zo lang duurt.
Tijdens de Kersttijd zijn er maar liefst drie hoogfeesten: Kerstmis (25 december), Heilige Maria Moeder van God (1 januari) en Epifanie (6 januari).