Voortgang Synode in Zuidoost Twente
Vanaf maart 2022 zijn er door heel Zuidoost Twente meer dan 40 gesprekken gevoerd in het kader van de synode die volgend jaar 2023 in Rome gehouden wordt. Die gesprekken hier in de regio gaan gewoon door. Van de eerste ronde is een ingedikt verslag naar Utrecht gegaan. Alles wat daarbinnen is gekomen wordt weer verder ingedikt en gaat door naar Rome. Maar dat was voor ons niet de hoofdzaak. We hebben gemerkt hoe veel deze gesprekken hebben losgemaakt. Dat hebt u hier al meer kunnen lezen. Vandaar dat we willen doorgaan. Ook hebben we een tussenbalans opgemaakt. Inhoudelijk kunt u daar de komende tijd over gaan lezen. Voor nu is leuk om te melden dat er inmiddels in elke parochie een terugkombijeenkomst is geweest voor de gespreksleiders. Daar is terug gekeken. Én ook vooruit. Er kwamen weer nieuwe ideeën op tafel voor een volgende ronde. Inmiddels is het pastoresteam met een aantal punten aan de slag en ook de parochiebesturen sluiten zich hierbij aan. Dus: wordt vervolgd. Want er is genoeg werk aan de winkel.
Carla Berbée, Ans te Lintelo, Monique Lubbers

Algemene website over de Synode: 

• Slotdocument eerste zitting Bisschoppensynode in Nederlandse vertaling: Vertaling Synthesedocument
  De slottekst van de 16e Algemene Gewone Vergadering van de bisschoppensynode ‘Voor een Synodale Kerk: communio, participatio, missio’ (oktober 2023) is nu beschikbaar in een Nederlandse vertaling. De vertaling wordt onder meer gebruikt bij het vervolgtraject van deze synode in voorbereiding op de bisschoppenvergadering die in oktober 2024 in Rome over hetzelfde thema zal worden gehouden. 
  De tekst is opgebouwd in drie delen. Het eerste deel “Het gezicht van de synodale Kerk” gaat over de theologische beginselen van de synodaliteit. Het tweede deel “Allen leerlingen, allen missionarissen” gaat over iedereen die betrokken is bij het leven en de zending van de Kerk en hun relaties. Het derde deel “Banden smeden, gemeenschap opbouwen” gaat over processen en een netwerk die de uitwisseling tussen de Kerken en de dialoog met de wereld mogelijk maken. Bron: rkkerk.nl 
• Lezing over het Synodaal proces door prof. dr. Myriam Wijlens in de St. Jankerk te Enschede. Zij kwam op woensdag 8 november 2023 vertellen hoe het synodaal proces er op dit moment voorstaat en hoe het proces precies gaat. Met het allerlaatste nieuws! Hier ziet u de lezing terug:

• Synode Café oktober 2023: Op woensdag 25 oktober 2023 vond het tweede Synode Café plaats, dat weer te volgen was via een livestream. Daan Savert en Nadia Kroon ontvingen in theatercafé De Leeuw in Arnhem diverse gasten en spraken met hen over alles wat er speelt rondom de synode over de vernieuwing van de rooms-katholieke kerk. Hier ziet u de uitzending terug:

• Verslag eerste twee weken Synode 18 oktober 2023 met de bisschoppen, met een verslag van mgr. Hoogenboom. Hij vertelt over hoe en waarover de rondetafelgesprekken gaan. U leest er meer over in het nieuwsbericht: Terugblik op twee weken Synode met mgr. Hoogenboom. In deze video blikt hij er ook op terug:

• Tweede fase Synode: van 4-29 oktober 2023 gaat de synode ‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’ verder in Rome. Hierbij zijn 370 stemgerechtigde synodeleden aanwezig, waaronder 80 niet-bisschoppen, waarvan minstens de helft vrouwen. Het werkdocument ‘Instrumentum laboris’ is in het Nederlands vertaald en schetst de weg tot nu toe en geeft enkele basiskenmerken van synodaliteit weer. Het is een tekst die niet alleen relevant voor de deelnemers aan de synode, maar voor alle gelovigen! Speciaal voor deze maand heeft paus Franciscus weer een Video van de Paus gemaakt met de gebedsintentie: "Laten we ons hart openen en “bidden voor de Kerk, dat zij luisteren en dialoog als een manier van leven mag aannemen”.

• Gebedswake op 30 september 2023: Speciaal voor de gebedswake met jongeren op 30 september op het St. Pietersplein in Rome (voorafgaand aan de tweede fase van de Synode) is een nieuw Taizélied gecomponeerd op het Adsumus Sancte Spiritus (Wij staan voor U, Heilige Geest - tekst zie hierboven in het kader). Deze tekst wordt al eeuwenlang gebruikt tijdens beslissende vergaderingen in de kerk zoals synodes en concilies; zo ook tijdens het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Deze traditie wordt nu voortgezet: bij alle voorbereidende ontmoetingen én tijdens de synode in oktober zal het gebeden worden. Het is een gebed gericht aan de Heilige Geest, waarin om hulp en wijsheid wordt gemaakt bij het onderscheiden van Gods wil, dat voor deze gebedswake met jongeren dus door de oecumenische kloostergemeenschap Taizé op muziek is gezet. De hele gebedswake kunt u terugkijken op NPO gemist: Taizé in Rome.

• Synode Café september 2023: Op YouTube kunt u een Synode Café terugkijken, waarin dominicanes Nadia Kroon en Daan Savert gasten ontvangen en met hen praten over alles wat er speelt rondom het synodaal proces in Nederland en wereldwijd. Daan Savert was dit jaar coördinator van de Laudato Sí Alliantie en Nadia Kroon is dominicanes, columnist, pastoraal werkster en werkt aan haar proefschrift. De gasten zijn o.a. Anton de Wit, Jos Moons s.j. en Fokke Wouda. 

Vergroot de ruimte van uw tent,
de wanden van uw woning moeten wijd zijn opgezet.
Wees er niet zuinig mee; verleng uw scheerlijnen,
sla uw tentpinnen stevig vast.
(Jesaja 54,2)

• Omzien naar elkaar - terugblik op voorjaar 2023 in het kader van Synodaal proces.
  Gesprekken in het kader van het wereldwijde synodale proces zijn verder gegaan in Zuidoost Twente. Vanuit het pastoresteam hebben Ans te Lintelo, Monique Lubbers en Carla Berbée een tweede ronde op touw gezet. Met als insteek het thema: Omzien naar elkaar. En als werkvorm een ‘kletspot’ met speciale vragen. Zo’n 14 groepen binnen onze 3 parochies hebben met elkaar gepraat n.a.v. vragen als:
  • Wat heb jij te geven aan de samenleving? En wat verwacht je van de samenleving (terug)?
  •  Wat maakt voor jou een vriendschap waardevol?
  •  Heeft God invloed op jouw relatie met mensen?
  •  Hoe zie jij de christenen in jouw omgeving?
  •  Wat kunnen wij leren van kinderen?
  •  Wat heb je als grootste probleem ervaren in je leven? Hoe betrek je anderen daarbij?
  •  Waarmee maak jij mensen blij? En waarvan of met wie word jij blij?
  •  Wat betekent: “leef een goed leven”, volgens jou?
  •  “Ik zal u rust geven” Wat betekent deze uitspraak van Jezus voor jou?
  •  Wanneer voel jij je ergens thuis?
  Als eindproduct zijn tegeltjeswijsheden opgeschreven: letterlijk op meer dan 10 tegeltjes. Deze tegeltjes komen als een poster terug naar elke kerk. U zult er van tijd tot tijd meer over lezen en hopelijk weer met elkaar in gesprek komen.
• Artikel uit het Nederlands Dagblad van 20 juni 2023 van Hendro Munsterman: Een luisterende kerk die vragen stelt. Vaticaans document voor bisschoppensynode wil nieuwe wegen inslaan. Lees ook op Kerknet: Werkdocument voor slotfase synode in 7 vragen en antwoorden
• Wereldwijde gebedsdag voor de Synode op het feest van Maria Visitatie (31 mei 2023), de gedachtenis van het bezoek van Maria aan Elisabeth (Luc. 1, 9-56). Op deze dag zal wereldwijd worden gebeden voor de komende Bisschoppensynode. In Nederland op deze plaatsen en u kunt ook thuis meebidden met deze gebeden. 
• Nieuwe website over de Synode: Kent u de nieuwe website Luisterend op Weg al? Daar vindt u alle achtergronden, verslagen en inspiratie over de Synode die u weten wilt!
• Continentale fase van de Synode afgesloten in Praag (9 februari 2023). De Tsjechische theoloog Tomás Halík hield daar een indrukwekkende toespraak (waarin hij ervoor pleit dat hervormingen door een spiritueel proces moeten). De Europese bisschoppen beloven in hun slotdocument met acht prioriteiten hoe ze ze zich blijvend willen verbinden met het Synodale proces. Ook in onze Nieuwsbrief Zuidoost Twente 22 februari vindt u onderaan een verslag van Hendro Munsterman onder het kopje Synodale Gesprekken met links naar het Nederlands Dagblad daarover.
• Nieuwe gespreksrondes rond het thema Omzien naar elkaar (februari-maart 2023) binnen Zuidoost Twente. Dit keer mbv vragen uit een zgn. Kletspot. U kunt zelf een groepje starten of een gespreksleider vragen mee te doen. Meer informatie leest u in ons nieuwsbericht: Nieuwe gespreksrondes Omzien naar elkaar

Inkijk Synodegesprekken 2022 deel 1: thema 'Samen op weg'
In het kader van de Synode spraken we binnen de parochies van Zuidoost Twente in de eerste helft van 2022 met vele parochianen en belangstellenden over drie thema’s. Graag geven we u een inkijk in de thema’s en vaak genoemde onderwerpen waarover gesproken is.
Eén van de thema’s is ‘Samen op weg’. Vaak genoemd bij dit thema is bijvoorbeeld de vraag naar meer inbreng van vrouwen. Het opmerken dat christelijke normen en waarden zeker worden doorgegeven en dat die overdracht ook plaats vindt in andere vormen, bijvoorbeeld via de sociale media. Dat kerkmensen mensen zijn die ook vaak heel betrokken en bewogen zijn in de maatschappij. En dat oecumene haast vanzelfsprekend is, wat zichtbaar blijkt bij belangrijke momenten en thema’s als corona, armoede, discriminatie, oorlog in Oekraïne. Dat voor jongeren kerk en geloof steeds minder samenvallen. En dat met name in dorpen de sociale kant erg belangrijk is. In gesprek kijken we hoe de uitkomsten van de drie besproken thema’s te vertalen zijn om meer aan te sluiten bij wat er leeft. 
Carla Berbée, pastoraal werker

Inkijk Synodegesprekken 2022 deel 2: thema ‘Vieren’
In het kader van de Synode spraken we binnen de parochies van Zuidoost Twente in de eerste helft van 2022 met vele parochianen en belangstellenden over drie thema’s. Graag geven we u een inkijk in de thema’s en vaak genoemde onderwerpen waarover gesproken is.
Eén van de thema’s is het thema ‘Vieren’. Opvallend bij het vieren is bijvoorbeeld dat muziek enorm belangrijk is omdat het verbindt en sfeer schept. Dat er vraag is naar een kerk die meebeweegt en openstaat. Dat er gemakkelijk begrijpbare taal gesproken wordt en vreugdevoller en eigentijds gevierd kan worden. Bijvoorbeeld door meer interactief te vieren door het meer betrekken van bezoekers. Ook van kinderen, bijvoorbeeld door het aansteken van een kaarsje. En dat vieren en ontmoeten bij elkaar past. Maar ook de behoefte aan bezinning, stilte en meditatieve momenten. In gesprek kijken we hoe deze uitkomsten te vertalen om aan te sluiten bij wat er leeft. 
Carla Berbée, pastoraal werker

Inkijk Synodegesprekken 2022 deel 3: thema ‘Medeverantwoordelijk voor missie’
In het kader van de Synode spraken we binnen de parochies van Zuidoost Twente in de eerste helft van 2022 met vele parochianen en belangstellenden over drie thema’s. Graag geven we u een inkijk in de thema’s en vaak genoemde onderwerpen waarover gesproken is.
Eén van de thema’s is het thema ‘Medeverantwoordelijk voor missie’. Bij dit thema is bijvoorbeeld opvallend dat er een groot gevoel voor verbondenheid heerst en dat de kerk niemand mag uitsluiten. En dat dat in contrast staat met het gevoel dat kerkelijke regels dat wel doen. Dat de Kerk vooral ‘de mensen’ is en niet enkel het gebouw. Dat medeverantwoordelijkheid voor de missie ook blijkt uit je concreet inzetten voor anderen (diaconie, jongerenpastoraat, bezoekwerk). Dat er behoefte is aan geloofsverdieping in gesprekken. En dat het van belang is goed te investeren in vrijwilligers. In gesprek kijken we hoe deze uitkomsten te vertalen om aan te sluiten bij wat er leeft. 
Carla Berbée, pastoraal werker

 “Laten wij, opgaand naar het hoogfeest van Pinksteren, blijven bidden om de verlichting door de Heilige Geest nu het synodale proces wereldwijd een nieuwe fase ingaat. De Heilige Geest is immers de ‘Helper’ die Jezus ons in het Evangelie heeft beloofd en met Pinksteren aan zijn Kerk gegeven heeft. Laten wij bidden dat we, geleid door de Heilige Geest, in gesprek met elkaar die gezamenlijke weg kunnen vinden.”

Een Synode? 
‘Een synode? Hè? Wat is dat?’ Ik heb het de afgelopen weken meerdere malen gehoord, als ik het onderwerp te berde bracht.

Wat is een synode?
Wel, het komt van het Griekse ‘syn-hodos’. Het betekent zoveel als ‘een weg die je samen gaat’. 9 Oktober jongstleden heeft onze paus Franciscus zo’n synode geopend. Zonder dat u of jij het wellicht wist, zijn we met heel de katholieke wereld - en ook mensen van buiten die wereld - samen de weg op gegaan om met elkaar in gesprek te gaan.
Dat zal zijn over onderwerpen als ‘samen gemeenschap zijn’, ‘mogelijkheden tot deelname aan de gemeenschap die de kerk is’ en ‘wat het betekent om een zending te hebben ontvangen’.

In gesprek met iedereen
Misschien zegt dit alles u of jou nog niets, maar weet, dat de paus iets bijzonders is begonnen. Hij wil heel de kerk laten meepraten en denken over het reilen en zeilen van onze kerk. Dus niet alleen de bisschoppen en de priesters, maar iedereen! Ook de religieuzen. Ook de leken als u en ik. Liefst juist ook de man of vrouw van de straat.
Want, zegt de paus, de heilige Geest spreekt tót en dóór iedereen. Hij hoopt daarbij niet tot een andere kerk, maar wel tot een kerk te komen, die anders is; die meer beantwoordt aan wat God van ons vraagt. En om dat op het spoor te komen is de inbreng van iedereen waardevol.

Luisteren naar de H. Geest
Want de heilige Geest kan juist daar tot spreken komen, waar je Haar niet verwacht.
Dit betekent vooral, dat er geluisterd moet gaan worden. Bisschoppen en priesters, pastoraal verantwoordelijken, moeten niet het eerste woord hebben; niet in eerste instantie heel het proces bestuurlijk gezien tot een goed einde zien te brengen, maar dichtbij hun mensen gaan staan en luisteren. Want misschien spreekt de heilige Geest wel in Gerard en Janny.  

Ook in Zuidoost Twente
Wij (pastoraal team en parochiebesturen) willen van harte aan deze synode deelnemen.
We vinden het een waardevol initiatief. We realiseren ons, dat wat wij vanuit onze parochies aan Rome zullen melden, maar heel klein is tussen al die gedachten, die vanuit heel de wereld deze zomer zullen binnenstromen. Maar het gaat ons om meer.

In gesprek
Het gaat ons ook om onszelf:

• Wie zijn wij nog in deze wereld?
• Wat voor een gemeenschap zijn wij en willen wij zijn?
• Wat stimuleert u, jou, om mee te  doen?
• Wat ervaar jij als jouw persoonlijke zending?
• Waar gaat jouw hart naar uit?
• Is daar ruimte voor in de parochie?
• Kunnen wij daar samen ruimte voor maken?

Meer lezen en achtergronden:

• Blog van pastoor Daggenvoorde: Misschien wel de grootste hearing in de geschiedenis
• Toelichting bij Gebed bij de Synode
• Alle nieuwsberichten ihkv de algemene bisschoppensynode op RKKerk.nl 
• Netwerk Katholieke Vrouwen project Synode: 'Zij heeft een verhaal'
• Synode: ‘Op weg naar een synodale kerk: communio, participatio, missio’ met heel veel achtergrondinformatie
• Dossier Synode op Nederlands Dagblad  
• Lees ook: Interview met Myriam Wijlens, hoogleraar en consulator, geboren in Losser
• Opiniestuk Erik Borgman: Wat de paus wil bereiken met de synode over synodaliteit
• Webinar met prof Myriam Wijlens (uit Losser!) over het synodale proces 2021-2023: